Category Nieuws voor Het Hogeland

In April 2024 is er definitief een einde gekomen aan de gaswinning in Nederland. Doordat de Koning recentelijk zijn handtekening heeft gezet onder het wetsvoorstel, is het nu definitief. Lokale bewoners springen een gat in de lucht omdat eerdere beloofde beëindigingen later weer ongedaan werden gemaakt, met heftige seismische schokken tot gevolg.

Er is in totaal ruim 65 jaar gas gewonnen in Noord Groningen en Het Hoogeland, nadat er pas in de jaren ’50 een enorm gasveld werd gevonden. Maar nu is er dus een einde gekomen aan de vergunning om Nederlandse gasvelden boven Groningen te exploreren. Nu mag er zelfs bij kou geen gas meer komen uit de Nederlandse gaskraan. In dit artikel zullen we meer lezen over:

• Ontstaan gasvelden in Nederland
• Exploitatie NAM en Staat
• Aardbevingen en schokken
• Publieke opinie en kantelpunten
• Einde gaswinning

Unieke Gasvelden Boven Nederland

Niet veel mensen weten dit, maar onder Nederland ligt het grootste gasveld van Europa, precies gelegen onder de Gemeente Groningen. In totaal wordt de grootte van het gasveld geschat op bijna 3.000 miljard m3 van volume aan aardgas. In potentie dus een enorme capaciteit, wat de Nederlandse schatkist van een enorme jaarlijkse meevaller kan voorzien.

Gaswinning in Groningen begon pas al in de jaren ’50, toen het grote gasveld ontdekt werd. Maar toen waren er nog geen problemen met seismische schokken en instortingen van gebouwen, woningen en andere roerende zaken op het land. Er is tot en met 2013 het meeste gewonnen uit het gasveld, met in totaal een geschatte 2.000 miljard m3 aardgas.

Exploitatie Door Staat en NAM

De exploitatie van het grote gasveld dat werd ontdekt, werd voor de rekening van de Nederlandse Staat (40%) en de NAM (60%) beheert. Nadat deze bedrijven zich met de gasexploitatie gingen bezighouden, was Groningen een tijd de rijkste gemeente van Nederland. Het werd in dit tijd dan ook gekscherend het Qatar van de lage landen genoemd.

Het was het Ministerie van Economische Zaken (EZK) dat echter bepaalde hoeveel de NAM aan gas uit de grond mocht halen. Een winningsbesluit was het document waarin alle belangrijke voorschriften en voorwaarden jaarlijks werden neergelegd. Het zou pas tot 1991 duren totdat de NAM erkende dat aardbevingen het gevolg waren van gaswinning.

Seismische Schokken en Aardbevingen

Gas werd dus al zonder problemen gewonnen vanaf de jaren ’50, en heeft de Nederlandse Staatskas een behoorlijke bijverdienste opgeleverd. Maar het zou nog tientallen jaren duren voordat de eerste aardbevingen aan de oppervlakte kwamen. Zo kwam er bij Assen een enorme aardbeving totstand na gasboringen, waarbij Eleveld op haar grondvesten trilde.

Aangezien er nog relatief weinig kennis was over het verband tussen gasboringen en aardbevingen, werd er pas rond de jaren ’90 meer duidelijk. De NAM had al erkend dat er een verband was en ook niet veel later volgden vele bevingen. Toen er inmiddels zo’n 1000 bevingen waren geregistreerd rond 2010, groeide het verzet tegen gasboringen in Groningen.

Kantelpunt in de Gaswinning

De zwaarste aardbeving was er echter in 2012 toen er een beving van zo’n 3 op de schaal van richter werd waargenomen. Het Staatstoezicht op de Mijnen had later verklaard dat dit door gasboringen erger kon worden. Deze organisatie sloot toekomstige bevingen van zelfs 4 of 5 op de schaal van richter niet uit. Gelukkig is het zo ver nooit gekomen.

Omdat de Nederlandse Overheid zich in een tijd van besparingen begaf, werd het besluit tot definitieve sluiting van de gasvelden steeds uitgesteld. Vooral onder Minister Henk Kamp waren zaken die volgens bewoners niet moreel waren. Zo werd er in 2013 bijvoorbeeld 50 miljard m3 meer gewonnen dan er was afgesproken, volgens de Minister door koud weer.

Maatschappelijke Opinie Wijzigt

Een aardbeving van 5 op de schaal van Richter lijkt misschien niet zo veel, als je het vergelijkt met andere landen waar aardbevingen tot 10 op schaal van Richter voorkomen. Het effect was echter heftiger in Groningen. Doordat de aardbevingen ontstaan op grote dieptes, kunnen de naschokken heftig zijn aan de oppervlakte. Zo erg zelfs dat woningen en gebouwen instortten.

Nu zelfs het Staatstoezicht op de Mijnen aangaf dat er aardbevingen tot wel 5 op de schaal van Richter mogelijk waren, veranderde de publieke opinie. Er moest een zorgvuldiger afweging komen van de belangen van inwoners bij het belang van het gas. De toezichthouder gaf later aan dat de gaswinning in het belang van Nederlandse inwoners definitief moest stoppen.

Einde Gaswinning in Zicht

Nu de huizen in Groningen ook daadwerkelijk onveilig en sommigen zelfs onbewoonbaar werden verklaard, was het aan de verantwoordelijke minister Wiebes om een nieuwe beslissing te nemen. Hij nam in 2018 de keuze om de gaskraan dicht te draaien. Deze beslissing was echter niet definitief genoeg, omdat er een voorbehoud was om tot 2030 te blijven stoken.

Door de publieke discussie werd uiteindelijk in April van dit jaar besloten om dit te vervroegen naar 2024, met als resultaat dat de gaskraan nu echt dicht is. Na een Parlementaire enquête kwam aan het licht dat de Overheid fouten heeft gemaakt en de bewoners onevenredig benadeeld zijn. Later werd een schadevergoeding van 22 miljard euro aan Groningen toegekend.

Wat maar weinigen weten, is dat er in het hoge Noorden veel toekomst is voor de lokale zeehavens. Nu al zijn er veel schepen die af en aan varen met het waardevolle LNG, een gas dat in grote liquide volumes kan worden opgeslagen en per schip getransformeerd. Groningen Seaports investeert in deze capaciteit en kan in de toekomst veel meer werk aan.

De Gemeente Groningen en Groningen Seaports zijn beiden bevoegd om te investeren in en rondom de bestaande Noordelijke zeehavens. Hoewel ook hier uitdagingen liggen op gebied van stikstofuitstoot, liggen er in de toekomst plannen om flink te gaan uitbreiden. In dit artikel komen de volgende oriëntatiepunten van Groningen en Het Hoogeland aan de orde:

• Groningen Seaports
• Economische ontwikkelpunten
• Duurzaamheid
• Circulair ondernemen

Groningen Seaports Achtergronden

Het Hoogeland kent de haven van Delfzijl en de Eemshaven. Vanaf 1997 is het Groningen Seaports die de exploitatie van beiden zeehavens tot haar rekening neemt. Ook de omliggende industriegebieden behoren tot het mandaat van Groningen Seaports, dat ook kleine minder bekende havens zoals Farmsumerhaven en Oosterhornhaven in beheer heeft.

Havenbedrijf Groningen Seaports heeft een recente periode van groei doorgemaakt, die met name te danken is aan positieve resultaten in de Eemshaven. De belangrijkste bron van inkomsten is daar nog altijd energie, waar mineralen en chemicaliën de belangrijkste producten zijn. Er zijn dan ook veel bedrijven geïnteresseerd in een vestiging in Noord-Nederland.

Datacentra Voor Google

Waar zich veel logistiek bevindt, daar is meestal ook ruimte te vinden. Groningen Seaports heeft er met de ontwikkeling van de Eemshaven voor gekozen dat grote zeeschepen kunnen afmeren op een plek waar relatief weinig verkeer is. Op een plek waar veel transport en logistiek elkaar ontmoeten, is ook data nodig. Daarom investeert Google in datacentra in de Eemshaven.

Google is een project gestart in 2018, waarbij het een groot stuk grond heeft aangekocht waarop vele datacenters zullen worden gebouwd. Rondom de Eemshaven, zal Google zo’n 3,5 miljard euro investeren in nieuwe datacentra. Dit leidt in de regio nog altijd tot discussie, want waar Nederland nu nog veel ruimte heeft, kunnen dit soort investeringen daar verandering in brengen.

LNG Gas Import

Nederland kent een enorme gasvoorraad, vooral in de Noordzee ten Noorden van de Waddenzee. Ook onder Groningen en Het Hoogeland bevindt zich veel gas. De exploitatie hiervan heeft de Nederlandse Overheid jaarlijkse vele miljarden opgeleverd. Recentelijk werd bekend dat gasboringen in Groningen niet meer is toegestaan, door aardbevingsgevaar.

Waar Nederland dus producent noch exporteur van gas meer zal kunnen zijn, zal er ook meer nadruk komen te liggen op de import. Ook door geopolitieke spanningen met Rusland bijvoorbeeld, zijn we in Europa meer aangewezen op import, en dan met name van LNG. Dit product kan immers in grote volumes worden vervoerd over water.

Uitbreiding Gasunie Capaciteit

Grootste LNG-beheerder in Nederland is Gasunie. Dit is een Staatsonderneming en beheert alle *logistieke infrastructuur dat met LNG te maken heeft. Zo ook in het hoge Noorden, waar Gasunie de leiding heeft over grote aanlegsteigers en opslagtanks waaraan schepen moeten kunnen lossen en laden. Gasunie wil volgend jaar van 9 naar 10 miljard m3 gas overslaan.

Grond Uitbreiding Voor Nieuwe Bedrijven

De Eemshaven heeft nu nog steeds te maken met beperkte ruimte, en ondanks de kansen kunnen daardoor maar een beperkt aantal bedrijven de haven betreden. Om de economische motor van de Eemshaven op peil te houden, investeert de Gemeente Groningen met het Havenbedrijf in de ontwikkeling van de Oostpolder, met 600 hectare extra grond erbij.

Deze grond is alleen bedoeld voor bedrijven die zeer groot zijn en minimaal 50 hectare grond nodig hebben. Niet alleen zal er aan bedrijven gedacht worden, ook aan het milieu. Want door de huidige stikstofwetgeving zijn bedrijven beperkt in de uitstoot van stikstof. Ter compensatie worden er naast bedrijven terreinen bufferzones gemaakt.

Conclusie

Groningen Seaports is de beheerder van de havens van Delfzijl en Eemshaven. Vooral laatstgenoemde haven, gelegen in het noorden van Het Hoogeland, biedt kansen. Al helemaal op gebied van energie-infrastructuur zijn er kansen voor bedrijven in de chemie, energie en hightech sectoren om zich er te vestigen. Wel rekening houdend met duurzame normen.

Wat opvalt is dat duurzaamheid een belangrijke pijler is bij de Gemeente Groningen en Groningen Seaports. Het staat niet voor niets bekend als de duurzame energiehaven. Zo moet er uiteindelijk een slimmere combinatie van duurzaamheid en bedrijvigheid komen. Nu is er een masterplan in ontwikkeling over hoe deze elementen in de toekomst samen kunnen.

Het Koninklijk paar heeft op haar laatste streekbezoek Het Hoogeland bezocht, gelegen in het hoge Noorden van Nederland. Vooral de gemeente Eemsdelta was specifiek bezocht. Met name door de recente ontwikkelingen op gebied van water infrastructuur en de agrarische sector. Gesprekken met de lokale bevolking zullen zich dan ook richten op:

• Sociaal-culturele zaken
• Leefbaarheid in de omgeving
• Ontwikkelingen van de visserij
• Natuurbeheer

Maar ook de huidige maatregelen in de politiek en de frictie met de opvattingen van lokale boeren zijn besproken. Waar nieuwe wetgeving er vooral op gericht was om de stikstofuitstoot te verminderen, reageerden boeren – de grootste stikstof uitstoters – hier verbolgen over. Deze ontwikkelingen met toekomstperspectief zijn met Koning en de Koningin besproken.

Landbouw in Stedum

Een plek die echt bekend staat vooral om haar landbouw, is Stedum. Een regio waar vooral melkveehouders en pluimveehouders de agrarische sector domineren. Een recente ontwikkeling is de toename van sympathisanten onder politici in Nederland. Zo zit er momenteel zelfs een politieke partij voor boeren in het nieuwe kabinet.

Gesprekken zullen zich dan ook tot de politiek verhouden. Waar tot voor kort nog veel boerenprotesten waren door de keuzes van politici, zijn de gemoederen weer tot rust gekomen. De Koning bezocht een melkveehouder om nieuwe technologische ontwikkelingen te bespreken. Met name de stikstofuitstoot van boeren zal namelijk omlaag moeten.

Noordpolderzijl en Natuurbeheer

De Waddenzee ligt in het Noorden van Het Hoogeland, waar natuurbeheer een belangrijke functie inneemt. Zo ook in Noordpolderzijl, dat met haart kleinste zeehaven van Nederland gelegen is aan de kust van het wad. Alleen wanneer het water op zijn hoogste staat, is te zeehaven te bereiken, en dus niet als het compleet droog staat bij laagwater.

Met de toename van de stikstofuitstoot in Nederland staat natuurbeheer onder toenemende druk. Er moet dan ook een balans worden gevonden tussen de grootste uitstoters, de boeren, en behoud van het milieu. Als specialist van waterinfrastructuur bezocht de Koninklijke Hoogheid Natura 2000, waar een boswachter de tijd nam om de stand van het milieu door te nemen.

Vissers in Zoutkamp

Maar niet alleen boeren kregen de gelegenheid om hun verhaal te doen, vissers zijn minstens zo belangrijk voor de Nederlandse agrarische sector en economie. Vooral in Zoutkamp, waar garnalenvisserij een ambacht is, neemt de Koning de tijd om de stand van de visserij te bekijken. Ook de vissers krijgen te maken met politieke invloed op gebied van stikstofuitstoot.

Mede daarom heeft het Koninklijke paar de stand van het land besproken met lokale garnalenvissers. Zo zullen onder meer een nettenboeter, een maker van visnetten, en een garnalenpeller aan het woord komen. Vervolgens zal het Visserijmuseum de toekomst bespreken en welke maatregelen er nodig zijn om de visserij sector gezond te houden.

Bedum en Woongenot

Aangezien Nederland gebukt gaat onder een heuse wooncrisis, is de maatschappij erbij gebaat dat het Staatshoofd een bezoek bracht voor aandacht aan rurale gebieden. Bedum is de grootste dorpsgemeenschap van Het Hoogeland en heeft een beschermd stadsgezicht. In 2019 was er nog een gemeentelijke herindeling en inwoners vertelden over het positieve effect.

Zo was er besproken hoe deze herindeling op Bedum maar ook omliggende gebieden invloed heeft gehad. Ook werd de grootste toeristische attractie getoond aan de Koning en de Koningin. Namelijk de Walfriduskerk met haar karakteristieke scheve muren. Vervolgens kregen de lokale inwoners de kans om te vertellen over hoe hun voorouders de kerk hebben geconstrueerd.

Historisch Erfgoed in Winsum

Winsum is een dorp in Het Hoogeland, dat specifiek bekend staat om haar investeringen in sociale activiteiten. Er worden activiteiten bedacht in de zorg, onderwijs en sport. Koning Willem-Alexander en Maxima werden er rondgeleid in ontmoetingsplaats de ‘Tirrel’. Hier waren gesprekken met zorgverleners, inwoners, leerlingen en andere geïnteresseerden.

Ook de historische stadskern van Winsum werd door het Koninklijke echtpaar bezocht. Dit dorpscentrum staat bekend om haar natuurlijke schoonheid. Zo werd het door de ANWB bijvoorbeeld uitgeroepen tot het meest wonderschone dorp dat Nederland te bieden heeft, in 2020. Twee gidsen hadden het geluk om de Koning en de Koningin hier rond te leiden.

Conclusie

De Nederlandse Koning heeft een Staatsrechtelijke rol. Niet alleen is hij de schakel van de politiek met het volk, hij heeft ook een verbindende functie. En dat is zeer belangrijk in de huidige spanningen tussen milieu belangenbehartigers en boeren die nog altijd de grootste stikstof uitstoters zijn. De blokkades van boeren op snelwegen staan nog vers op het netvlies.

Het is om die reden zeer belangrijk dat de Koning het volk verbindt door bezoeken te brengen, ook aan de minder bekende dorpen en steden van Nederland. Gesprekken zijn gevoerd over technologische ontwikkelingen, milieu, stikstof en water-infrastructuur. Het zijn tenslotte de vissers en de boeren die voor het grootste gedeelte bijdragen aan de Nederlandse economie.

Hartelijk welkom op onze blogpagina. Wij zijn hartstikke enthousiast dan je ons hebt weten te vinden. In onze blogs vind je de laatste updates en nieuws over gebeurtenissen in Het Hoogeland. Of het nu gaat om een recent bezoek van het Koninklijke paar, de uitbreiding van Groningen Seaports of nieuws betreffende de gaswinning, hier is al het nodige te vinden.

Het Hoogeland is een bijzondere plek in Nederland, die nog niet bij iedereen bekend is. Ver weg van de Randstedelijke gebieden rondom Amsterdam, Den Haag, Rotterdam of Utrecht, maar niet minder aantrekkelijk. Het is zelfs een plek die erg in opkomst is. Dit is het resultaat van investeringen door de Nederlandse Overheid in Het Hoogeland en de rest van Groningen.

In Het Hoogeland zijn een aantal interessante recente ontwikkelingen geweest, waar we graag in onze blogteksten verder over uitweiden. De meest recente discussies in de regio gaan over de politieke wens om stikstofuitstoot te beperken. Een wens die veel boeren, de grootste uitstoters in de regio, tegen het zere been stoot.

Om deze boeren een hart onder de riem te steken, heeft Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima recentelijk een bezoek gebracht aan Het Hoogeland. Dit is onder meer een kans voor de Koning om de regio te verbinden met politiek Den Haag. Maar ook om te polsen in hoeverre innovatie en technologische ontwikkelingen de agrarische sector verduurzamen.

Maar ook wonen staat centraal in dit bezoek. Waar de Nederlandse randstad te kampen heeft met woningtekorten en torenhoge huizenprijzen, is dat in Het Hoogeland een stuk beter voor elkaar. Zo is de Koning in gesprek gegaan met lokale gemeentes om te onderzoeken in hoeverre mensen uit steden perifere gebieden zoals Het Hoogeland weten te vinden.

In ons blog komen ook de Gemeente Groningen en Havenbedrijf Groningen Seaports aan bod, met hun verantwoordelijkheid voor ontwikkeling van de economie. Daarom zijn de zeehavens van Delfzijl en Eemshaven ontwikkeld. Er is zelfs sprake van uitbreiding van de Eemshaven, waardoor nog grotere bedrijven zoals Google en Gasunie er een positie kunnen versterken.

Dankzij de ruimte die er rondom de Eemshaven te vinden is, hebben grote bedrijven uit binnen- en buitenland interesse om zich er te vestigen. Karakteristiek is de infrastructuur voor de import van LNG, een vloeibaar gas dat per schip wordt binnengebracht. Een zeer technisch uitdagende klus, maar de Eemshaven is een van de specialisten wat veel potentieel biedt voor de toekomst.

Nu de geopolitieke spanningen met Rusland ons ertoe bewegen om meer gas te importeren, heeft Gasunie haar ambitie uitgesproken om uit te breiden. Dit Nederlandse Staatsbedrijf wil inspringen op de groeiende gasbehoefte. Zeker nu in Groningen het grootste gasveld van Europa moet sluiten, omdat er geen extractie meer mag plaatsvinden door aardbevingsgevaar.

Ook het einde aan de gaswinning in Groningen is een vermeldenswaardige gebeurtenis. Wat heet, de Nederlandse Overheid heeft samen met de Nederlandse Aardolie Maatschappij sinds de jaren ’50 een enorme hoeveelheid gas gewonnen uit Groningen. Maar door een toenemend aantal aardbevingen en veel seismische schade is de gaskraan langzaam dichtgedraaid.

Er bleef een juridisch voorbehoud waarbij de gaskraan alsnog open zou mogen bij hevige kou en tekorten, tot 2030. Het was uiteindelijk Minister Wiebes die zelfs tot meer gasextractie besloot dan afgesproken. In april 2024 is de gaskraan alsnog definitief dichtgedraaid. Een Parlementaire enquête heeft aangetoond dat er in de besluitvorming fouten waren gemaakt.

Het Hoogeland is dus een plek waar we nog veel van gaan horen in de toekomst. Met een Gemeente en een Havenbedrijf dat de beste voornemens heeft in de regio. Of het nou gaat over duurzaamheid, of het vergroten van innovatie in de agrarische sector. Er zijn ontwikkelingen gaande die de regio zullen laten bloeien als nooit tevoren.

Met onze blogs hopen we de lezers te informeren over Het Hoogeland, wat een boeiende plek is om een bezoek aan te brengen. Niet alleen door de fantastische natuur, maar ook door kansen op gebied van economie, wonen, sociale activiteiten, maritieme bedrijvigheid en waterinfrastructuur. Zo interessant dat zelfs het Koninklijke paar er frequente bezoeken brengt.